Emoji’s: waarom we ze gebruiken en wat ze echt betekenen

ExpressVPN Nieuws
11 mins
emoji
  • Ter ere van Wereld Emoji Dag 🌎 hebben wij mensen in Frankrijk, Duitsland, Spanje en de VS ondervraagd om beter te begrijpen welke invloed emoji’s hebben op ons dagelijks leven.
  • Onze hersenen verwerken emoji’s op dezelfde manier als woorden. Door emoji’s te gebruiken kunnen we veranderen hoe een bericht wordt opgevat.
  • Het gebruiken van emoji’s kan inzicht bieden in geestelijke gezondheid en interpersoonlijke relaties.
  • Gender, culturele en maatschappelijke normen kunnen beïnvloeden hoe we emoji’s gebruiken, en leeftijd bepaalt welke emoji’s we gebruiken.
  • Naar verwachting worden emoji’s in de toekomst verfijnder door de vorderingen in AI (kunstmatige intelligentie), AR (verrijkte realiteit) en VR (virtuele realiteit). Ze zullen waarschijnlijk een bredere representatie van culturen, levensstijlen en identiteiten bevatten.
  • Wil je er zeker van zijn dat jouw emoji’s tussen jou en je gesprekspartner blijven? Houd je gesprekken privé met behulp van een VPN.

Net als alle andere vormen van technologie hebben emoji’s de afgelopen tientallen jaren grote veranderingen ondergaan. Deze hedendaagse hiëroglyfen zijn officieel deel gaan uitmaken van ons digitale dialect door kleur, humor en heel veel emotionele nuances aan onze dagelijkse conversaties toe te voegen. Naar schatting worden er dagelijks meer dan 10 miljard emoji’s gebruikt, en meer dan 95% van de internetgebruikers hebben ooit wel een emoji gebruikt. En net zoals er nieuwe woorden worden toegevoegd aan woordenboeken, komen er elk jaar nieuwe emoji’s bij; zo blijft het emoji-lexicon groeien.

Op dit moment zijn er meer dan 3.600 emoji’s beschikbaar op ongeveer alle apparaten en platforms die we gebruiken. Emoji’s zijn zelfs zo ingeworteld in ons leven dat onderzoek heeft aangetoond dat onze hersenen ze op dezelfde manier verwerken als woorden. Daardoor kan het invoegen van een emoji in een zin veranderen hoe we een bericht of informatie interpreteren. Dat kan in het ergste geval leiden tot verwarring of vervelende misverstanden.

Emoji’s variëren ook enorm in interpretatie, afhankelijk van degene die ze ziet, wat leidt tot een wijdverbreide overtuiging dat ze verborgen betekenissen hebben. Hier zie je bijvoorbeeld de voorgestelde zoektermen die verschijnen voor de 😂-emoji:

In het Nederlands is de eerste zoekopdracht “😂 betekenis”, maar die wordt gevolgd door resultaten vergelijkbaar met de Engelse termen in het bovenstaande plaatje. Het is duidelijk dat alleen al het invoeren van een willekeurige emoji in de zoekbalk een aantal verschillende mogelijke zoekopdrachten oplevert. De betekenis kan veranderen afhankelijk van wie het gestuurd heeft … Is het gestuurd door iemand waar je verliefd op bent? Of door een kennis? Zijn de tranen overdreven of betekenen ze juist te weinig? We weten nu dat een enkel klein gezichtje kan leiden tot veel verschillende interpretaties.

Het valt niet te ontkennen dat deze kleine, kleurrijke symbolen een integraal onderdeel kunnen worden van onze online gesprekken: we kunnen er emoties mee uitdrukken, bedoelingen overbrengen en onze berichten versterken waar woorden tekortschieten.

Ter ere van Wereld Emoji Dag 🌎 op 17 juli 2023 heeft ExpressVPN een onderzoek gedaan onder bijna 1.000 deelnemers in Frankrijk, Duitsland, Spanje en de VS om beter te kunnen begrijpen hoe de maatschappij emoji’s waarneemt. Dit biedt belangrijke inzichten in wat verschillende emoji’s betekenen voor verschillende mensen. Maar ook hoe het vele gebruik ervan een poging zou kunnen zijn om onze ware emoties te verbergen.

Sommige grafieken hieronder vergelijken het gebruik in de vier onderzochte markten, andere leggen de nadruk op de VS.

Van 🙂 tot 😄: de evolutie van emoji’s

Voordat de emoji’s ten tonele verschenen, hebben velen van ons vertrouwd op emoticons als  🙂 , 🙁 , en ¯_(ツ)_/¯ om onze gedachten uit te drukken door ze toe te voegen aan het eind van onze zin. Wil je een flirterig berichtje sturen? Zet gewoon een ; bij je smiley en kijk hoe hij verandert in een gezichtje met een knipoog. Zo wordt je vriendelijke emoticon op slag een guitige “;-)”.

Dankzij emoticons kreeg de Japanse kunstenaar Shigetaka Kurita, werkzaam voor de mobiele provider DOCOMO, de kans om in 1999 de eerste 176 emoji’s te ontwerpen. Zijn eerste reeks (hieronder) bevatte karakters over het weer, technologie en alledaagse voorwerpen.


(Credits: NTT DOCOMO INC)

Snel door naar het heden: emoji’s worden tegenwoordig beschouwd als een gerespecteerde en legitieme vorm van communicatie en spelen een belangrijke rol in ons dagelijks leven. Een of twee keer per jaar worden er nieuwe versies uitgebracht. Zo vormen zij een reflectie op onze voortdurend veranderende wereld.

Voor veel mensen is het feit dat culturele voorwerpen, nationale vlaggen en voedsel in emoji’s worden omgezet, een belangrijk teken van representatie en inclusie. In 2019 werden emoji’s geïntroduceerd (zie hieronder) die verscheidene beperkingen representeren. Later, in de jaren 2020 en 2021, zijn er genderneutrale emoji’s en mensen met allerlei huidskleuren toegevoegd.

Inclusive Emojis

Waarom we emoji’s gebruiken

Hoe zijn emoji’s zo’n integraal onderdeel gaan uitmaken van de maatschappij? In de loop van de tijd hebben psychologen, linguïsten en onderzoekers zich verdiept in de psychologische impact van onze communicatie.

Hun studies hebben een aantal interessante bevindingen opgeleverd. Bijvoorbeeld hoe het mogelijk is dat emoji’s emotionele expressie kunnen versterken en empathie in digitale interacties kunnen bevorderen. Maar ook hoe zij de kloof overbruggen die wordt veroorzaakt door de afwezigheid van non-verbale aanwijzingen (die ons helpen toon, stemming en intentie effectiever over te brengen) in online conversaties.

Om dieper in te gaan op deze inzichten, hebben we een onderzoek gedaan onder deelnemers uit vier landen. De eerste bevinding? De meerderheid van de respondenten (meer dan 96%) uit alle markten gebruikt regelmatig emoji’s in hun communicatie.

In Spanje gebruikt men vaker emoji’s dan in de VS. Van de deelnemers aan het onderzoek hebben Spaanse respondenten vaker aangegeven dat ze emoji’s gebruiken dan die uit andere landen. Op de vraag hoe vaak zij een emoji gebruiken wanneer ze communiceren via sms, sociale media en e-mails, zegt 40% van de Spaanse respondenten “altijd”. Daarop volgden 36% van de Franse, 35% van de Duitse en 26% van de Amerikaanse respondenten.

Percentage dat zegt altijd emoji's te gebruiken

Emoji’s, emoties en de klap van slecht nieuws verzachten

Het is niet verrassend dat veel mensen voor het uitdrukken van hun emoties liever een emoji gebruiken dan woorden. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat het moeilijk is om emoties over te brengen door middel van berichtjes zonder visuele aanwijzingen als gezichtsuitdrukking en lichaamstaal. Dat zien we ook terug in ons onderzoek.

Kunnen emoji's gevoelens beter overbrengen dan woorden?

Meer dan de helft (51%) van de ondervraagde Amerikanen zegt dat ze niet geloven dat emoji’s de klap van slecht nieuws verzachten. Vaker dus dan in Frankrijk, Duitsland of Spanje wordt gerapporteerd. Maar meer dan de helft geeft toe dat ze weleens emoji’s hebben gebruikt om te verhullen hoe ze zich voelden.

Ondervraagde Amerikanen twijfelen of emoji's slecht nieuws verzachten

Volgens een onderzoek dat is gepubliceerd door Frontiers in Psychology kan het gebruik van emoji’s belangrijke inzichten verschaffen over iemands geestelijke gezondheid en interpersoonlijke relaties. Diverse onderzoeken onderstrepen ook de invloed van gender, culturele en maatschappelijke normen op het gebruik van emoji’s. 

Vrouwen gebruiken bijvoorbeeld vaak hartjes-emoji’s om steun en zorg over te brengen voor andere vrouwen en hun vrienden. Mannen daarentegen gebruiken ze zelden in de context van vriendschappen met mannen. Hartjes-emoji’s worden door mannen gewoonlijk alleen gebruikt om romantische bedoelingen over te brengen. 

De unieke benadering van Gen Z voor het gebruik van emoji’s

Leeftijd bepaalt ook welke emoji’s we gebruiken. Gen Z’ers (geboren tussen 1997 en 2012) gingen viraal toen ze het tot tranen toe lachende gezichtje (😂) als “ouderwets” bestempelden omdat hun ouders het vaak gebruiken. In plaats daarvan gebruikt deze leeftijdsgroep liever de schedel (💀) of het betraande gezicht (😭) om aan te geven dat iets echt grappig is. En die worden dan soms aangevuld met de Engelse slang-opmerking “I’m dead”.

70% Amerikaanse respondenten voegt humor toe aan berichten met emoji's

In 2022 heeft Keith Broni, hoofdredacteur van Emojipedia, bevestigd dat Gen Z’ers emoji’s anders gebruiken dan andere generaties. Bijvoorbeeld: het gezichtje met het zuinige lachje (🙂) en het duimpje omhoog (👍) worden als passief-agressief beschouwd. In plaats daarvan kiezen Gen Z’ers voor meer enthousiaste gezichtjes (😊) om de emoties duidelijker te maken.

Wanneer 🍆🍑🍌💦 iets anders betekenen dan je dacht

De University of British Columbia Okanagan heeft de rol van emoji’s in een seksueel suggestieve context onderzocht. Onder de deelnemers die seksueel suggestieve emoji’s gebruikt hadden, meldde 51% dat zij zich daarop ook seksueel suggestief gedragen hadden.

De drie emoji’s die het vaakst in een seksuele context worden gebruikt zijn de tong (👅), aubergine (🍆) en druppels (💦). Het grijnzende gezichtje (😏), het knipogende gezichtje (😜) en het kusmondje (😘) waren de drie meest gebruikte gezichtsuitdrukkingen tijdens gesprekken over iets seksueels.

Emoji's die op seksueel suggestieve manier gebruikt worden

Toen we onze respondenten vroegen of ze ooit een emoji op een seksueel suggestieve manier gebruikt hadden, zei meer dan de helft nee. Bijna 59% van de ondervraagden in de VS en Frankrijk (en 56% in Spanje en 55% in Duitsland) zeiden dat ze bovengenoemde emoji’s nooit hadden gebruikt om iets anders te suggereren dan waar ze oorspronkelijk voor bedoeld zijn.

Maar bij degenen die ja zeiden, was het seksueel suggestieve gebruik van emoji’s veel frequenter tussen de leeftijden van 18 en 24 jaar dan in alle andere leeftijdsgroepen. 

De populairste emoji’s in de VS

Mensen zijn gewoontedieren — en dat geldt ook op het gebied van emoji’s. Volgens ons onderzoek gebruikt 70% van de mensen bepaalde emoji’s in het contact met hun familie, vrienden en collega’s. Deze zelfde groep heeft de neiging om consequent te vertrouwen op een aantal vaste emoji’s.

Meest gebruikte emoji's in de VS, Spanje, Duitsland en Frankrijk

Op de vraag wat de vijf emoji’s zijn die ze het meest gebruiken, leken de resultaten (en vooral de positieve) voor de meeste respondenten in de VS erg op elkaar. Het glimlachende gezichtje (😊) — of een variatie daarop — wordt het meest gebruikt. Op korte afstand gevolgd door het gezichtje dat huilt van het lachen (😂), hartje (❤️) of hartenoogjes (😍), duimpje omhoog (👍) en huilend gezichtje (😭). Andere opvallende vermeldingen zijn onder andere het kusmondje (😘), het handje voor “OK” (👌) en het gezichtje met de bezwete grijns (😅).

Oproepen voor betere representatie en diversiteit

Struisvogel-emoji? Mensen willen meer van deze emoji's zien

Er worden jaarlijks meer emoji’s aan het lexicon toegevoegd en inspanningen geleverd om emoji’s op te nemen die diverse groepen beter representeren. Toch wilden we ook uitzoeken of de respondenten het gevoel hebben dat er op dit moment genoeg emoji’s beschikbaar zijn.

De resultaten wezen uit dat, hoewel 33% van de respondenten in de VS vonden dat er genoeg emoji’s zijn, een iets grotere groep van 35% te kennen gaf behoefte te hebben aan meer smiley’s en emoji’s van mensen. In de drie andere landen hoorden we iets soortgelijks.

Dus wat ontbreekt er nog? Er zijn momenteel geen emoji’s die inheemse bevolkingsgroepen afbeelden, zoals de Inuit en Aleoeten uit arctisch Amerika, de Saami uit Europa en de Aborigines en Maori’s van Australië en Nieuw-Zeeland. Er zijn ook geen emoji’s die verschillende lichaamsmaten tonen.

Bovendien zei 29% van de respondenten dat ze meer emoji’s wilden zien over dieren en de natuur (dat zou bijvoorbeeld kunnen gaan over een struisvogel, een sneeuwpanter of een witte tijger). En 26% wilde een meer uitgebreide verzameling van emoji’s over eten en drinken — misschien iets in verband met hun eigen land of cultuur. 

Kun je emoji’s gebruiken op het werk?

Het gebruik van emoji’s in zakelijke communicatie is heel lang een discussiepunt geweest. Sommige emoji’s zijn duidelijk ongeschikt voor de professionele omgeving (we houden je in de gaten, opgestoken middelvinger). Maar de grote beschikbaarheid van emoji’s in populaire professionele berichtenapps als Slack, Google en Microsoft Teams heeft ervoor gezorgd dat het gebruik normaler is geworden. Toch wijst ons onderzoek uit dat 53% van de Amerikaanse respondenten nog steeds vindt dat je op het werk geen emoji’s hoort te gebruiken.

Kun je op het werk emoji's gebruiken?

Misschien komt dit voort uit de overtuiging dat emoji’s te informeel zijn voor de werkomgeving. Het kan ook zijn oorsprong vinden in het risico dat er misverstanden ontstaan door verschillende interpretaties van emoji’s.

Een voorbeeld: 33% van de ondervraagde Amerikanen gaf toe wel eens een emoji verkeerd begrepen te hebben. De biddende handjes (🙏) worden soms verkeerd begrepen als een “high five”, en het verhitte gezicht (🥵) kan zowel worden geïnterpreteerd als een beschrijving van de weersomstandigheden als van hoe aantrekkelijk iemand is. Dit kan op het werk tot ongemakkelijke situaties leiden.

De toekomst van emoji’s

Over de toekomst van emoji’s kunnen we op dit moment natuurlijk alleen maar speculeren, maar er zijn zeker spannende mogelijkheden dankzij technologische vooruitgang. Met de snelle ontwikkelingen in AI, AR en VR kan het haast niet anders of  emoji’s zullen meer verfijnd en indrukwekkend worden.

Naar verwachting zullen grote producenten als Apple, Samsung en Google nieuwe emoji’s introduceren om bij te blijven in het steeds ontwikkelende landschap. Met de Animoji’s en Memoji’s van Apple bijvoorbeeld kunnen gebruikers emoji’s zo aanpassen dat ze op ze lijken. De aanstaande iOS 17-update zal deze aanpassingsfunctie verder uitbreiden.

De introductie van AR- en VR-headsets biedt ook de mogelijkheid om emoji’s van 2D naar 3D te promoveren en voegt zo een nieuwe dimensie toe aan hun uitdrukkingsvermogen. Bovendien, nu emoji’s door het Unicode Consortium zijn voorgesteld en goedgekeurd, wordt het representeren van verschillende culturen, lifestyles en identiteiten waarschijnlijk wel een kernpunt. Dat kan leiden tot een meer uitgebreide verzameling emoji’s die een breder publiek aanspreken.

Maar omdat emoji’s zo diep ingeworteld raken in ons dagelijks leven en digitale communicatie, is het belangrijk om te denken aan de implicaties voor de veiligheid. Je privé-informatie delen en meedoen met online gesprekken kan je blootstellen aan allerlei risico’s waaronder datalekken, identiteitsdiefstal en invasief toezicht. Zolang de technologie zich blijft ontwikkelen, is het belangrijk om je veiligheids- en privacymaatregelen — zoals het gebruik van een VPN — mee te ontwikkelen. 

Door bijvoorbeeld een hoogwaardige VPN in te stellen als proactieve maatregel, kun je volop genieten van de doordringende en expressieve wereld van emoji’s en tegelijk de controle over je digitale privacy behouden. Door voorrang te geven aan je online veiligheid kun je met een gerust hart deelnemen aan online conversaties en je privégegevens delen, want je weet dat je data beschermd zijn. Daar zouden ze eens een emoji voor moeten maken!

Als er een emoji bestond voor VPN’s, hoe denk je dat die eruit zou zien?

ExpressVPN zet zich in voor jouw online veiligheid en privacy. Dit account is gericht op bedrijfsnieuws en updates over beveiliging en privacy.